Azərbaycanda ilin sonunda bəzi dövlət qurumları və özəl sektor şirkətləri işçilərinə əlavə “13-cü maaş” ödəyir. Bu praktika bayram xərclərini asanlaşdırmağa və əmək heyətinin motivasiyasını artırmağa xidmət edir, lakin ümumi qanunla məcburi deyil.​

Əmək Məcəlləsində 13-cü maaş öhdəliyi yoxdur

Azərbaycan Əmək Məcəlləsində və ya digər normativ sənədlərdə 13-cü maaşın mütləq verilməsi barədə heç bir tələb qeyd olunmur. Bu ödəniş əsasən işəgötürənin təşəbbüsü ilə, ilin sonu və ya bayram ərəfəsində mükafat kimi reallaşır. Adətən bir aylıq əmək haqqı miqdarında olan bonus kollektiv müqavilədə və ya fərdi əmək müqaviləsində müəyyən olunarsa, o zaman öhdəlik yerinə yetirilir. Əks halda işəgötürən buna məcbur deyil. Məsələn, SOCAR kimi böyük neft şirkətləri uzun illərdən sonra işçilərinə bu cür ödənişlər etmiş, fəhlə və texniki heyətə noyabrda, rəhbərliyə isə yanvarda pul şəkildə mükafatlandırma tətbiq edib.​

İqtisadçı Xalid Kərimli bu barədə açıqlayır: “Bu ənənə bəzi qurum və şirkətlərin şəxsi təşəbbüsü ilə reallaşır. Heç bir məcburiyyət və öhdəlik yoxdur. Təbii ki, bəzi rəhbər şəxslər öz işçilərinə qarşı bu müsbət təşəbbüsü reallaşdırırlar. Bunun da həm iş mühiti, həm də işçilərin sosial rifahı baxımdan olduca müsbət təsirləri olur. 13-cü maaşın verilməsi şirkət və ya qurumun imkanlarına bağlı olur. Əgər büdcə buna imkan verirsə, işçilərin motivasiyası baxımdan belə bir praktika tətbiq olunur”.​

13-cü maaşın motivasiya və rifah təsiri

Bu əlavə ödənişlər işçilərin sədaqətini gücləndirir, şirkətdə uzunmüddətli qalma istəyini artırır. Ailələr üçün ilin sonu xərclərini – Yeni il, bayramlar və sosial ehtiyacları – qarşılamaqda vacib dəstəkdir. Statistiyaya görə, 2025-ci ilin ilk yarısında ölkədə orta aylıq əmək haqqı 10-13% artıb və 1063-1088 manata çatıb, lakin 13-cü maaş kimi bonuslar xüsusilə neft, maliyyə və tikinti sektorlarında geniş yayılıb. Bu praktika həm dövlət, həm özəl sektorlarda işçilərin məhsuldarlığını stimullaşdırır və sosial sabitliyə töhfə verir.​